جایگاه سازی اغلب به عنوان “فضایی در ذهن مردم که یک برند می‌خواهد اشغال کند” توصیف می‌شود. این اصطلاح در دهه ۱۹۷۰ توسط آل ریس و جک تروت ارائه شده است. موضوع اصلی در جایگاه یابی، امکان شناسایی، ترجیح و اولویت داده شدن یک برند نسبت به رقبای آن، در ذهن مشتری است.
جایگاه یابی یا جایگاه سازی انواع مختلفی از جمله جایگاه سازی محصول و جایگاه سازی برند را شامل می‌شود که در این نوشتار، منظور ما در بررسی موضوع: “جایگاه سازی چیست” معطوف به موضوع جایگاه یابی یک برند در ذهن مشتریان خواهد بود.
ایجاد تمایز، شروعی برای جایگاه سازی برند
اگر به دنباله پاسخ این سوال اصلی در کسب و کار خود هستید که چرا باید محصول شما را بخرند و محصول یا خدمت عرضه شده توسط شما، چه مزیت‌های خاصی برای مشتری خواهد داشت و چه نیازی از او را پاسخ خواهد داد؟ باید واضح و ساده و روشن بگوییم: که پاسخ آن، ایجاد تمایز است!
انتخاب یک ردیف کاری جدید؛ روش اصلی ایجاد تمایز
مطابق اصول جایگاه یابی برند، ایجاد تمایز برای محصول یا خدمت جدید ابتدا نیاز به یافتن یا ایجاد یک ردیف کاری جدید در حوزه صنعت و بازار کسب و کار دارد که با مطرح کردن یک مشکل و به ارائه راه حل آن همراه شود.
پیشرو بودن؛ هدف اصلی فعالیت در ردیف کاری جدید
برای نقش گرفتن و تثبیت جایگاه ذهنی یک نام تجاری در نزد مخاطبان باید در کاری که انجام می دهید پیشرو باشید. پیشرو بودن با اولین بودن فرق دارد. فرآیند جاگاه سای برند نیز دقیقا برای ایجاد همین خصوصیت برای کسب و کار شما ایجاد شده است.
جایگاه یابی برند، محصول یک تفکر استراتژیک است.
چنین فرآیندی قطعا حاصل داشتن یک نوع تفکر استراتژیک به موضوع برندینگ و بازاریابی از سوی مدیران یک کسب و کار است. آنها با مشخص کردن یک استراتژی درست و موثر در لزوم ایجاد تمایز، سعی در برنامه ریزی اهداف اصلی تعیین شده برای پیشرو قرار گرفتن، ترویج و جایگاه یافتن برند آن کسب و کار در نزد مشتریان و بازار هدف خود هستند.
مفهوم استراتژی در جایگاه سازی یعنی نوعی از بازی را انتخاب کنیم که منجر به برنده شدن ماست!
جایگاه سازی چه تاثیری در فروش محصول و خدمات دارد؟
کاری که یک برند جایگاه یابی شده در ذهن مشتری، با فروش قطعی محصولات و خدمات آن کسب و کار می‌کند، بسیار شگفت انگیز و سودآور است. به طوری که در چنین حالتی خریداران مایلند بهایی که شما برای محصول خودتان تعیین کرده‌اید را با کمال میل بپردازند تا تجربه خوش‌آیند استفاده از آن را احساس کنند. این همان حسی است که حاصل از جایگاه سازی یک برند پیشرو در ذهن مخاطب خودش است.
چگونه به جایگاه مورد نظر برند در ذهن مشتریان برسیم؟
تمام علوم و تجارب دانش مدیریت بازاریابی از برندینگ و مارکتینگ گرفته تا تبلبغت و روابط عمومی، همگی به عنوان ابزارهایی کارآمد به همراه استراتژی‌ها و نظم اجرایی هر کدام از روش‌های مختلف ارائه شده برای آنها، به ترتیب در خدمت هدف اصلی جایگاه سازی یعنی ایجاد یک موقعیت ذهنی برای برند کسب و کار، در ذهن مخاطبان محصولات یا خدمات آن قرار خواهند گرفت.
برندینگ در راستای مسیر اصلی جایگاه سازی
اگر نام تجاری یا برند را به عنوان یک فرآیند طراحی برای تثبیت شخصیت یک محصول، خدمت یا شرکت بدانیم، برندینگ یا برندسازی را هم مجموعه تمام اقداماتی که در جهت انجام واجرای این فرآیند صورت خواهد گرفت، تعریف می‌کنیم. یعنی هر آنچه که از انتخاب نام تجاری تا ایجاد هویت بصری و ترویج شهرت برند انجام خواهیم داد در مجموعه اقداماتی با عنوان برندینگ تعریف و اجرا خواهند شد.
بازاریابی؛ تکنیک‌های دستیابی به اهداف جایگاه سازی
آنچه در فرآیند جایگاه سازی باید بدانید اینست که بازاریابی و مارکتینگ در تعریف خود به عنوان یک دانش گسترده و کارآمد در معرفی، ترویج و نشر برند یک کسب و کار عمل خواهد کرد که با زیر شاخه‌های کارکردی متنوعی نظیر، آمیخته بازاریابی، تحقیقات بازار، مارکتینگ پلن، مطالعه رفتار مصرف کننده، دیجیتال مارکتینگ، تبلیغات، روابط عمومی، قیمت گذاری، بخش بندی بازار، تارگت مارکتینگ و انواع استراتژی‌های بازاریابی در خدمت جایگاه سازی برند قرار می‌گیرد.
نقش موثر تبلیغات در تثبیت جایگاه ایجاد شده
زمانی که یک برند جایگاه خود را در ذهن مشتری و بازار پیدا کرده است، نوبت آن است که از طریق تبلیغات کردن از موقعیت خود دفاع کند.
روابط عمومی را پیشران جایگاه یابی برند بدانید.
همانطور که اشاره شد، یک بخش اساسی در جایگاه یابی برند، اقدام کسب و کار برای دستیابی به تمایز است که از جمله مهمترین راه‌کارهای آن، انتخاب یا ایجاد یک ردیف کاری جدید در صنعت مربوطه است که با هدف پیشرو قرار گرفتن برند کسب و کار در آن کتگوری انجام می شد.
این هدف استراتژیک انتخاب شده برای انجام فعالیت در یک ردیف کاری جدید به شدت مورد نیازمند اشاعه و بازگویی در بازار هدف است. روابط عمومی به عنوان یک راهکار ارتباط برقرارکننده بین سازمان و جامعه ذینفعان آن، به خوبی می‌تواند ایفاگر این نقش مهم در حوزه بازاریابی یک کسب و کار باشد.
آمیخته بازاریابی، در قبل و بعد از جایگاه سازی
آمیخته بازاریابی که با عنوان ۴P نیز شناخته می‌شود با عناصر قیمت، محصول، مکان و ترفیع شروع به بررسی بازار و وضعیت رقبا قبل از آغاز فرایند موقعیت‌یابی برند می‌کند تا بهترین گزینه برای متمایز عمل کردن را بیابد.
آمیخته بازاریابی در حین مرحله تثبیت جایگاه برند کسب و کار نیز که نیاز است درک لازم از برند محصول در ذهن مشتری شکل بگیرد، مجددا با استفاده از عناصر خودش وارد عمل می‌شود و در ایجاد ادراکات ذهنی مطلوب و مورد نظر برند در نزد مخاطبان نقشی تعیین کننده ایفا می‌کند.
دشوارتر بودن فرآیند جایگاه یابی در کسب و کارهای آنلاین
فرآیند ایجاد جایگاه در فضای آنلاین تابع همان قوانین جایگاه سازی است که تا کنون مرور کرده‌ایم اما با دشواری در نوع شرایطی که مختص به خود آن است و این به دلیل تنها جایگاه مهم در بازاریابی آنلاین است که همه رقابت هم بر سر آن شکل می‌گیرد. یعنی رقابت برای جایگاه اول!
بنابراین کسب رتبه اول در نتایج جستجوی یک کالا یا خدمت در بستر اینترنت، اهمیت بسیار بیشتری برای کسب و کارهای آنلاین نسبت به کسب و کارهای سنتی دارد.
منابع:
- جایگاه سازی؛ نبردی در ذهن، اثر ال ریس و جک تروت سال ۱۹۸۰
- کتاب نبرد در اتاق فرمان، اثر ال ریس و لورا ریس
